NABOŻEŃSTWA W WIELKIM POŚCIE

DROGA KRZYŻOWA

Droga Krzyżowa to nabożeństwo upamiętniające bolesną wędrówkę Jezusa Chrystusa ulicami Jerozolimy, z pretorium Piłata, gdzie wydano na Niego wyrok śmierci, na wzgórze zwane Golgota, gdzie wyroki te wykonywano. Spośród czternastu stacji drogi krzyżowej dziewięć ma swoje źródła w Ewangeliach, zaś pięć z nich: spotkanie z Matką, trzy upadki i spotkanie z Weroniką, przekazała nam tradycja. Nabożeństwo drogi krzyżowej jest współcześnie najpowszechniejszą formą rozważania Męki Pańskiej. Obecny kształt nabożeństwa to rezultat długiej ewolucji, na którą wpływały zarówno nauki teologiczne, jak i pobożność poszczególnych epok i narodów.

Dzieje Apostolskie nazywają chrześcijaństwo "drogą". Pierwsi chrześcijanie żyli świadomością nieustannej wędrówki drogą Chrystusa - Jego nauczania, cudów, ale i Golgoty. Początki publicznego kultu Męki Pańskiej przypadają na IV wiek. Przybywający do Ziemi Świętej pątnicy wznosili za akceptacją cesarza Konstantyna budowle sakralne w miejscach męki i śmierci Chrystusa. Od XIII w. franciszkanie oprowadzali pątników, zatrzymując się kolejno przy stacjach wspominających wydarzenia z męczeństwa Pana Jezusa.

W świątyniach katolickich stacje oznaczane są krzyżami i malowanymi badź rzeźbionymi wyobrażeniami zdarzeń z Męki Pana Jezusa.

GORZKIE ŻALE

Nazwa "gorzkie żale" pochodzi od pierwszych słów pieśni: "Gorzkie żale, przybywajcie, serca nasze przenikajcie". Jest to popularne w Polsce nabożeństwo wielkopostne, połączone z wystawieniem Najświętszego Sakramentu i kazaniem pasyjnym. Odprawiane jest tradycyjnie w niedzielę po południu.

Gorzkie żale uchodzą za jedyne , rdzennie polskie nabożeństwo. Geneza modlitwy sięga końca XVII wieku. Popularne wówczas były pieśni pasyjne, powstałe w nurcie dawnych misteriów, czyli przedstawień Męki Pańskiej, urządzanych w średniowieczu w kościołach. Po raz pierwszy ogłosił je drukiem w roku 1707 ksiądz Wawrzyniec Benik, opiekun Bractwa Świętego Rocha przy kościele Świętego Krzyża w Warszawie.

Zwyczaj odprawiania nabożeństwa w wielkopostne niedziele rozpowszechnili misjonarze św. Wincentego a Paulo, którzy w minionych wiekach prowaadzili zarówno formację kleryków w licznych seminariach duchownych, jak również misje ludowe w parafiach całej Polski, a nawet świata.